Article

Son Kadrajı Parsellemek: Aidiyet ve Ziyaret Mekânları Olarak Ünye’de Mezarların Yapılanmasına İlişkin Sosyolojik Bir İnceleme

Abstract

Hayatını kaybeden kişiler farklı kültür ve inançlara göre çeşitli ritüellerle hatırlanır. Mezarlar bunun en önemli göstergeleridir. Hafızanın toplumsal çerçevesi düşünüldüğünde mekan önemli bir yere sahiptir. Toplumsal hafıza giderek önem kazanırken mezarlar üzerindeki imgeler, dil ve çeşitli göstergelerle toplumsal hafızanın taşıyıcısı olan mekanlar olarak değerlendirilebilir. Bu araştırmanın amacı, Karadeniz bölgesinde mezarların evlere yakın konumlanmasının nedenlerini, etkilerini ve sonuçlarını, kuşaklararası bir mukayese ile tetkik ederek, nasıl olması gerektiğine dair genel kanaati tespit etmektir. Çalışmada Gömülü teori (grounded theory) yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Ordu/Ünye’den 10 kişi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış mülakat soruları kullanılmıştır. Verilerden elde edilen bilgiler neticesinde engebeli arazi yapısı, alanın kısıtlı olması, ziyaret kolaylığı, bağları koparmamak, hatırlamak gibi sebepler mezarların evlerin yakınlarında olmasının başlıca sebepleri olarak tespit edilmiştir. Bu durum, gündelik yaşantıya ve işleyişe ciddi derecede etki eder niteliktedir. Genel kanaat, mezarların toplu olarak bir yerde bulunması gerektiği y.nünde olmuştur. Özellikle yaş ortalaması arttıkça, konunun; ekonomik, sosyal ve yapısal sorunları gerekçe gösterilerek toplu mezarlık istemi önemle vurgulanmıştır. Yaş ortalaması azaldıkça hatırlama, aidiyet, bağlılık gibi sebeplerle mezarların evin yakınında olması isteği dile getirilmiştir. Yetkiliden alınan bilgilere göre; belediyeler devlet arazilerini toplu mezarlık olarak açma ve planlı bir defin işlemi gerçekleştirme konusunda girişimde bulunmakta, plansız mezar oluşumuna karşı dikkat her geçen gün artmaktadır.